woensdag 22 oktober 2014

Brood breken

De wind giert om het huis en de regen slaat tegen de ramen. Herfst. En niet zo'n beetje ook! Wat kan een seizoen toch ineens snel omslaan. Een blik in mijn agenda leert mij dat de novembermaand nadert. Een moeilijke maand voor mij, ééntje die in het teken staat van verlies en verdriet. Dan vul ik de dagen vaak met koken en bakken omdat het rust geeft en voldoening. Terwijl de herfst van zich laat horen, denk ik aan de decembermaand en aan kerst. Een moment waarop ik culinair volledig uit mijn bol kan gaan, maar ook kies voor comfort food en slow cooking waar ik na het slenteren over de dijk van geniet onder het genot van een heerlijk glaasje van het één of het ander bij een knapperend haardvuur. Ik herinner mij een bijzondere ontmoeting in 'kerstige sfeer' (zoals Daan* het altijd noemde). Ik schreef er voor een ander medium eens een artikel over en toevallig krijg ik de laatste tijd vaak het verzoek om deze nog eens te plaatsen. Vandaag lijkt mij een mooi moment. Bij dit gure weer kunnen we immers allemaal wel een verhaal gebruiken dat ons hart verwarmt.

Brood breken ©

Brood breken

Terwijl ik mij een weg probeer te banen door de menigte (waarom lopen mensen toch altijd tegen de richting in?), wordt mijn aandacht getrokken door een vrouw die te midden van alle kerstdrukte en kleurrijke cadeau-artikelen in een hoekje van de schuur staat. Een enkele  zonnestraal valt door een kier naar binnen, precies op haar hoofd. Het heeft iets magisch en ik houd even mijn adem in. Zij lijkt zich er niet van bewust en snijdt met rustige sneden een bijzonder ogend brood in stukjes. Een uniek brood, zo blijkt later, met een bijzondere betekenis.

Vanessa van Koppen ©
Soms ontmoet ik iemand waar ik niet alleen direct een (culinaire) klik mee heb, maar iemand die me raakt met een pure passie voor eten. Vanessa van Koppen is zo iemand. Daar waar wij in de huidige tijden van snelheid en social media soms in real life al moeite lijken te hebben met het  ijs breken, breekt zij met ons het brood en vertelt ons over de ware betekenis daarvan.

Vanessa is van huis uit juriste met een passie voor koken. Iemand die anderen graag inspireert en van mening is dat eten verbindt. Zij heeft het begrepen. Drie jaar geleden ontstond het idee om iets te gaan doen met eten en religie. Welk eten hoort bij welke Christelijke feestdagen en waarom? Een mooie missie. Met de kerst in aantocht heeft Vanessa zich verdiept in de eetgebruiken rondom deze bijzondere feestdagen.

Fougasse ©
In de religie staat brood vaak symbool voor het lichaam van Christus. Zo stelt de traditionele kerststol de pasgeboren Christus voor die in witte doeken is gewikkeld. De spijsvulling staat symbool voor Christus, de poedersuiker waarmee de stol bestrooid wordt, voor de witte doeken. Vanessa vertelt er enthousiast over en op haar website vind je een recept hoe je deze kerststol zelf kunt maken. Veel meer bijzonder is het brood dat zij mee heeft genomen. Een ‘Fougasse’, een brood met 7 gaten dat het gezicht van Christus symboliseert. “Het brood mag eigenlijk niet gesneden worden maar wordt samen gebroken”, vertelt Vanessa. In het kleine hoekje van de kerstschuur waar zij staat, is dat met duizenden grijpgrage handjes  echter niet erg hygiënisch. Tegen de traditie in, dan toch maar snijden. Ik geef haar gelijk. “De 7 gaten symboliseren het gezicht van Christus. Kijk, dit zijn de ogen, dat de neus…” Terwijl Vanessa uitlegt hoe ik het gezicht van Christus erin moet zien, komt het brood tot leven. Bijzonder. De smaak en de geur zijn dat ook, echt kerstig! Dat komt beslist door de aanwezigheid van oranjebloesem en sinaasappel, maar het is zeker ook het verhaal dat Vanessa erbij vertelt, wat de beleving compleet maakt. Dit brood ga ik zeker maken met kerst . Ik zie het al voor mij hoe wij gezamenlijk rond de kerstdis dit brood breken, onder toeziend oog van…

7 gaten symboliseren het gezicht van Christus ©

Vanessa serveert vandaag ook een huisgemaakte cranberrysaus met een prachtige diepe kleur en volle, ietwat zure smaak. “Het brood en de saus zijn twee aparte bereidingen, “ legt zij de fair bezoekers uit. “U moet het echt apart van elkaar proeven, beide hebben een bijzondere smaak.” Haar woorden gaan verloren in het gesmak van de bezoekers die de met zorg gevulde lepeltjes cranberrysaus over de stukjes brood smeren en snel naar binnen werken. “Ja,”, zucht Vanessa, “dat kan natuurlijk ook.” We kijken elkaar aan en wisselen een glimlach uit. Culinaire geesten denken gelijk.

Cranberrysaus ©
Brood breekt gemakkelijker dan ijs, zo blijkt. Hoe men de lekkernijen beleeft, wordt eigenlijk niet duidelijk want zij vervolgen snel hun weg naar het volgende proefkraampje. Zo jammer. Er gaat een prachtig verhaal aan hen voorbij. Ik ben blij dat ik vandaag iemand heb mogen ontmoeten die net als ik, geïnteresseerd is in het verhaal achter ons eten. Tegelijkertijd besef ik mij hoe zeldzaam dat is. 

Copyright © Larisse®

woensdag 1 oktober 2014

Ben jij al weg van de supermarkt?



Het was een prachtige, zonnige en warme nazomerdag op een unieke plek aan het water in Rotterdam. De geur van versgebakken brood mengde zich met het geluid van klinkende glazen en een opgewonden geroezemoes van tientallen ‘eetschrijvers’, allen daar voor één en dezelfde reden: de presentatie van het langverwachte boek ‘Weg van de supermarkt’. Geschreven door niemand minder dan Mister Eetschrijver himself: Gerrit Jan Groothedde; de enige échte Eetschrijver. Het eten was puur, de sfeer uitstekend en de locatie heel toepasselijk gekozen, zo ver mogelijk weg van de supermarkt (ik heb ongeveer heel Rotterdam gezien alvorens ik het vond). Het maakte de pret alleen maar groter.


Foodies & Fenix Food Factory ©


Eetschrijver glunderde en ik glom met hem mee. Zie je, ik ken Eetschrijver al eventjes en ik weet hoe lang hij dit boek al heeft willen verwezenlijken en hoe groot de behoefte aan, nee, de noodzaak toe, dit boek is. En eindelijk was het zo ver. Mooie woorden van culinair collega Onno Kleyn, van een stralende Eetschrijver en van een trotse uitgever en eindelijk, eindelijk mocht ook ik een prachtig exemplaar in ontvangst nemen. Ik was overigens niet de enige, het boek ging vanaf het allereerste moment als warme broodjes over de toonbank.

Eetschrijver ©


Weg van de supermarkt laat zien hoe de grote supermarktreuzen voor een groot deel verantwoordelijk zijn voor onze huidige manier van eten, met alle gevolgen van dien. In het boek maakt Groothedde inzichtelijk wat de meeste Nederlanders niet eens weten en wat de grote supermarkten vooral ook niet willen dat jij weet. Telers die te weinig ontvangen voor hun producten zodat supermarkten bodemprijzen kunnen hanteren. Waardevolle kleine en ambachtelijke ondernemers die langzaamaan verdwijnen omdat ze niet opgewassen zijn tegen de grootgrutter.  Groothedde schetst een historisch perspectief en voert boeiende maar vooral ook confronterende gesprekken met bijvoorbeeld een chef-kok, een culinair journalist, een teler en een food trendwatcher in zijn zoektocht naar antwoorden op de vraag: zijn wij écht wel zo afhankelijk van onze lokale supermarkt?

Weg van de supermarkt is een pleidooi om de inhoud van je boodschappenwagen en dus je maaltijden nu eens niet door AH en consorten te laten bepalen. Groothedde neemt de proef op de som en maakt een deal met zichzelf om zes maanden lang helemaal geen eten in de supermarkt te kopen. Ambitieus voor iemand die in Almere woont! Een belofte die dan ook al in de eerste week sneuvelt als blijkt dat Groothedde met room wil koken en de hulp graag koffiemelk in haar koffie drinkt. Zie dat maar eens te vinden buiten de supermarkt. Onmogelijk, zo blijkt en zo wordt Groothedde telkens weer gedwongen om frustrerende keuzes te maken. Het relaas dat volgt is evenzo hilarisch als pijnlijk. Een groenteboer blijkt schaars in Almere en de schok van een zoveelste ambachtelijke ondernemer die plots zijn deuren heeft moeten sluiten, is door de tekst heen voelbaar. Komisch vind ik het dat Eetschrijver wel graag bij de Appie parkeert, maar er liever niet (voor eten) shopt. Behalve dan als het regent dat het giet of als er echt heel dringend wijn nodig is. Of als hij echt niet anders kan.

Eetschrijver signeerde het boek voor mij en schreef “Wat kan dit boek jou nu nog voor nieuws vertellen.” Nu ja, dat zal ik je vertellen. Ik ga zelden naar de AH en al helemaal niet voor mijn eten. Maar omdat je nu eenmaal niet over iets kunt oordelen zonder het te kennen, heb ik speciaal één week mijn boodschappen bij de AH gedaan. Niet helemaal de bedoeling van dit boek, dat zeg ik er gelijk bij. Maar ik werd zowel verrast als bevestigd. Zo vond ik het leuk om te ontdekken dat ik er veelkleurige peen kon kopen, net toen het bij  mijn groentespecialist was uitverkocht. En ik vond er worst waar een gerespecteerde foodie zijn naam aan durfde te lenen. Ook is AH verder op het gebied van allergenen declaratie dan menig ambachtelijk food ondernemer. Ik moet ook wel eerlijk zeggen dat dit mijn positieve ervaring dan ook wel gelijk samenvat, al was mijn ervaring ook niet helemaal betrouwbaar omdat ik in de gelukkig positie verkeerde dat mijn groenteschaal nog vol lag met groenten direct van de teler. Tja… Maar, ik ben blij dat ik niet in Almere woon maar in een kleine gemeente waar niet één maar meerdere groentespecialisten zitten. En slagers, bakkers een kaasboer en een visboer. Een waar walhalla voor eetschrijvers - en elk ander mens dat graag lekker eet-.

Weg van de supermarkt © Unieboek |Het Spectrum


Weg van de supermarkt is een prettig leesbaar boek, geschreven in Eetschrijvers karakteristieke stijl. Hilarisch, cynisch en soms wat scherp op de pen. De korte hoofdstukken, afgewisseld door zijn eigen avontuur-in-dagboek-stijl, maken dat je het boek even zo gemakkelijk weg legt als weer oppakt. Het verheldert, inspireert en vermaakt. Ben ik het met alles eens? Nu ja, grotendeels maar ook weer niet helemaal en dat is ook niet nodig. Dit boek is gewoonweg een must-read! Ik weet wie dit boek beslist zal lezen, maar ik hoop oprecht dat iedereen dat doet. Het zal je inspireren, daar ben ik van overtuigd! Of je nu wel of niet weg bent van de supermarkt.


Titel:                               Weg van de Supermarkt
Auteur:                            Gerrit Jan Groothedde
Uitgever:                         Unieboek | Het Spectrum
Prijs:                                € 19,99
ISBN:                              9789000340934
Aantal pagina’s:            255